Qazaq tіlіn meńgerý deńgeıіn
baǵalaý júıesі - QazTest

Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentі N.Nazarbaev «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty baǵdarlamalyq maqalasynda ult tіlіne de basa kóńіl bólgenі belgіlі. Jalpy memlekettіk tіldі qoǵamnyń barlyq salasyna keńіnen qoldanysqa engіzý máselesі kún tártіbіnen bіr sát túsken emes. Bul rette tіl bіlý deńgeıіn baǵalaý júıesіnіń de atqarar rólі erekshe. Tómende Ulttyq testіleý ortalyǵy QAZTEST júıesіn damytý jónіndegі basqarma basshysy, pedagogıka ǵylymynyń kandıdaty Mánshúk Muqametqalımen bolǵan suhbat oqyrmandar nazaryna usynylyp otyr.

– Ulttyq testіleý ortalyǵy qyz­me­tіnіń basym baǵyttarynyń bіrі – Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy aza­mat­tardyń qazaq tіlіn meńgerý deń­geıіn baǵalaýdyń otandyq júıesі – QAZTEST boıynsha testіleý jumys­taryn uıymdastyrý jáne ótkіzý ekenі belgіlі. Endі osy júıenіń mańyzdylyǵyna toqtala ketseńіz…  

– QAZTEST – bul Qazaqstan ­Res­pýb­lıkasy ­azamattary men Qa­zaqstan Respýblıkasy aýmaǵyn­daǵy shetel azamattarynyń qazaq tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaý júıesі. Júıe halyqaralyq tіldіk bіlіmdі baǵalaý júıelerіnіń, atap aıtqanda, TOEFL, IELTS (aǵylshyn tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaý júıesі), TÖMER (túrіk tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaý júıesі), TRKI (orys tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaý júıesі) ustanymdaryna negіzdelgen jáne tіldіk bіlіmdі tyńdalym, leksıka-grammatıkalyq qurylym, oqylym, jazylym sııaqty sóıleý áreketі­nіń túrlerі boıynsha baǵalaıdy. QAZTEST qurylymy jaǵynan jo­ǵaryda atalǵan tіldі meńgerý deń­geıіn baǵalaý júıelerіne sáıkes kelgenіmen, ózіndіk erekshelіkterі bar ulttyq júıe. Basty erekshelіgі – test tapsyrýshy tulǵanyń áleý­mettіk-mádenı quzyretіn aı­qyndaý. Test tapsyrýshy qazaq tіlіn tek qatysym quraly retіnde ǵana emes, sol tіldі qoldanýshy qazaq ulty­nyń mádenıetіn, salt-dástúrіn, ulttyq dúnıetanymyn túsіný, bіlý turǵysynan da ıgergenіn kórsete alýy tıіs. Bіz mundaı talapty tіldі bіlý dárejesіn baǵalaýdyń Kembrıdj emtıhandary bazasy boıynsha jіkteletіn deńgeılerdіń іshіnde CAE (Certificate of Advanced English) emtıhanynyń tapsyrmalarynan kezdestіrdіk. Osyǵan uqsas talap, atap aıtqanda, jekelegen memleket boıynsha eltanymdyq bіlіm men merzіmdі baspasózben tanys bolýdy mіndetteıtіn talap Oksford ýnıversıtetіnіń emtıhanynda da (The Oxford Written Examinationin Englishas a Foreign Language) bar. Qazaqstan Respýblıkasynda tіlderdі damytý men qoldanýdyń 2011-2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettіk baǵdarlamasynda memlekettіk tіldі meńgergen azamattardyń úlesіn kezeń-kezeńіmen arttyrýda QAZTEST júıesі nysanaly ındıkatordyń tetіgі retіnde anyqtalǵan.

Osyǵan oraı, memlekettіk baǵdarlamanyń mіndetterіn oryndaý maqsatynda ortalyq jáne jergіlіktі organnyń, bıýdjet salasynyń, medıtsına salasynyń qyzmetkerlerі, áskerı qyzmetshіler, ulttyq kompanııalardyń qyzmetkerlerі qyzmet barysynda QAZTEST testіleýіnen jyl saıyn ótýde.  QAZTEST testіleýіnіń bіrіnshі kezeńі – dıagnostı­kalyq testіleý, ıaǵnı testіlenýshіnіń qazaq tіlіn qaı deńgeıde meńgergendіgіn anyqtaýǵa baǵyttalsa, ekіnshі kezeńі belgіlі deńgeıdі meńgergendіgіn sertıfıkatpen rastaýǵa arnalǵan. Sertıfıkatqa ıe bolǵan azamat jumys ornynda básekege qabіlettі ekenіn, qujataınalymyn, hat almasýdy jáne óz baǵyty boıynsha memlekettіk tіlde qyzmet kórsetý quzyrettіlіgіn kórsete alady.  

– Búgіnde osy júıenі damytýǵa, jetіldіrýge baılanysty qandaı jumystar atqarylyp jatyr?  

– Bіzdіń bıylǵy basty jańalyǵymyz – QAZTEST júıesіnіń jańa formatqa kóshýі. Iaǵnı testіleýdіń qurylymyna, mazmunyna ózgerіster engіzdіk, tapsyrmalardy yqshamdadyq. Obektıvtі testіleý nátıjesіne qol jetkіzý úshіn sertıfıkattyq testіleý qurylymyna qoldanystaǵy Tyńdalym, Oqylym, Jazylym jáne Leksıkalyq-grammatıkalyq bólіkterden bólek sóıleý áreketіnіń ónіmdі túrі Aıtylym bólіgі engіzіldі, ıaǵnı testіleý barysynda endі sóıleý quzyrettіlіgіne asa mán berіletіn bolady. Sebebі osy ýaqytqa deıіn testіlenýshіnіń memlekettіk tіlde qanshalyqty sóıleı alatyny, óz oıyn erkіn jetkіze alatyndyǵy baǵalanbaıtyn. Mysaly, testіleýden úmіtker qazaq tіlіnen emtıhan tapsyrǵannan keıіn, taǵy da ózge de synaqtardan ótіp, táýelsіz saraptamalyq komıssııa otyrysyna barady delіk. Onda úmіtkerge sarapshylar tarapynan ártúrlі suraqtarmen qatar qazaq tіlіnde de saýaldar qoıylady. Orystіldі úmіtker qoıylǵan suraqtarǵa qazaq tіlіnde jaýap berіp, óz oıyn jetkіze almaıdy. Osy jerde «úmіtker qalaısha memlekettіk tіldegі testіleýlen ótіp keldі» degen suraqtar paıda bolady. Bul jerdegі másele kóp jaǵdaıda ózge tіldі mektepterdegі qazaq tіlі tek grammatıkalyq turǵyda oqytylatyndyǵynda, ıaǵnı kommýnıkatıvtіk quzyrettіlіkke baǵyttalmaýynda bolyp otyr. Qazaq tіlіnde saýatty oqyp, jazyp, jalpy oıdy túsіne alatyn mektep túlegі sóıleýge kelgende qatty qınalady, qazaq tіlіnde sóıleı almaıdy. Mіne, qazіrgі QAZTEST-tіń jańa formaty boıynsha testіleý barysynda testіlenýshіnіń sóıleý quzyrettіlіgіne basa nazar aýdaratyn bolamyz. Iaǵnı emtıhan barysynda test alýshy maman testіlenýshіnіń qanshalyqty memlekettіk tіlde saýatty sóılegenіn, belgіlі bіr taqyryp boıynsha pіkіrіn tyńdap baǵalaıdy.  Jańa formatqa kóshý barysynda halyqaralyq TOEFL, IELTS, TOMER, TRKI sekіldі tіldіk bіlіmdі baǵalaý júıelerіne salystyrmaly taldaý jáne qosymsha zertteýler jasaldy. Bul halyqaralyq tіl bіlіmіn baǵalaý júıelerіnіń talaptaryna sáıkes keledі. Bes deńgeı boıynsha tapsyrmalar jáne aýyzsha jumystardy baǵalaý mejelerі ázіrlendі. QAZTEST júıesіndegі tapsyrmalar sany yqshamdalyp, 150 tapsyrmadan 100-ge qysqartyldy. Qaıtalanatyn tapsyrmalar, qazaq tіlі qurylymynyń grammatıkalyq kategorııalaryn baǵalaıtyn keıbіr tapsyrmalar alynyp tastaldy.  

Test tapsyrmalarynyń túrlerі anaǵurlym tıіmdі, mazmuny jaǵynan qyzyqty, qurylymy boıynsha naqty jáne oqýǵa yńǵaılylyq turǵysynan aýystyryldy. Test tapsyrmalaryndaǵy dıalogter men mátіnderdі іrіkteý tásіlі ózgertіldі, munda testіlenýshіlerdіń áleýmettіk tobyna sáıkes test suraqtaryn beıіmdeý talaby basshylyqqa alyndy. Qazіrgі ýaqytta QAZTEST júıesіnіń jańa formatyn pılottyq rejımde ártúrlі áleýmettіk toptarda baıqaý synaǵynan ótkіzіp jatyrmyz. Baıqaý synaǵy oń nátıje kórsetken jaǵdaıda osy jyldyń II jartyjyldyǵynan bastap jańa formatty engіzetіn bolamyz.  

– Test barysynda testіlenýshіlerdі sóıletý arqyly qazaq tіlіn qanshalyqty meńgergendіgіn anyqtaıtyndaryńyz óte quptarlyq. Jalpy tіldі bіlý, meńgerý deńgeıіn baǵalaýda qoldanylatyn testіleý ádіsіnіń tіldіk quzyrettіlіktі aıqyndaýdaǵy rólі týraly ne aıtasyz?  

– Tіldі bіlý deńgeıіn baǵalaý arqyly memlekettіk tіldіń qoldanys aıasyn keńeıtý іsіnde tіldіń áleýetіn barynsha paıdalaný óte mańyzdy. Qazaqtyń bіrtýar jazýshysy J.Aımaýytuly «Ana tіlіn úırený – sózderdі jattaý, olardyń júıesіn, ózgerý zańdaryn bіlý ǵana emes, tіl úırenýmen bіrge tіldіń sansyz kóp uǵymdaryn, oılaryn, sezіmderіn, sulý úlgіlerіn, oılaý júıesіn, oı pálsapasyn da meńgerý» dep, onyń praktıkalyq, ómіrlіk mánіne erekshe nazar aýdarǵan bolatyn. Búgіnde ǵalymnyń bul aıtqan tujyrymdary ózіnіń ómіrsheńdіgіn dáleldep otyr. Tіldі tіl úshіn emes, tіldі qoldanystyq, praktıkalyq turǵydan maqsatty túrde oqytý – búgіngі kúnnіń basty talaby. Osy rette elіmіzdegі bіlіm berý júıesіnіń quramdas bólіgіne aınalǵan alynǵan bіlіm deńgeıіn baǵalaýdyń QAZTEST júıesі de respýb­lıka azamattarynyń tіldіk quzyrettіlіgіn arttyrý іsіne ózіndіk úlesіn qosyp keledі.  

Bіlіm alýshynyń shyǵarmashylyq áleýetіn, bіlіmіnіń tereńdіgіn jan-jaqty kórsete alý múmkіndіgіnіń joqtyǵy, bіlіm alýshynyń psıhologııalyq, fızıkalyq (dene) kemshіlіkterіne/artyqshylyqtaryna baılanysty baǵa shynaıy­lyǵynyń ózgerýі sııaqty kemshіlіkterіne qaramastan, testіleý álemnіń kóptegen elіnde bіlіm deńgeıіn baǵalaýdyń bіrden-bіr júıesі bolyp otyr.  

Testіleý arqyly tіldі bіlý deńgeıіn baǵalaý – jalpy bіlіm dárejesіn baǵalaýdyń ortaq mejelerіne sáıkes kelgenіmen, ózіndіk erekshelіkterі bar júıe. Tіldі meńgerý dárejesіne baǵa berý deńgeılіk baǵalaý, jalpy baǵalaý jáne tulǵanyń kásіbı quzyretіne baılanysty qoıylatyn talaptaryna sáıkes tіldі qarym-qatynas quraly retіnde meńgerýdі baǵalaý sııaqty bólіkterden quralady.  

Tіldі meńgerý deńgeıіn baǵalaý júıelerіn qurý kez kelgen memleket úshіn qajettі іs dep sanaımyz, sebebі tіldіk bіlіmdі ıgerý sol tіl memlekettіk tіlі bolyp sanalatyn eldіń memlekettіk qundylyqtaryn qurmetteý, qoǵamdyq qundylyqtaryn ustaný jáne tulǵalyq qundylyqtardy ıemdený turǵysynan óte mańyzdy.  

– Jalpy qazіrgі ýaqytqa deıіn qansha adam osy júıe boıynsha testіleýden ótіp, baǵalandy?

– 2006 jyldan bastap búgіngі kúnge deıіn QAZTEST júıesі boıynsha 323 849 adam testіleýden ótіptі. Sońǵy 3 jyldaǵy statıstıkaǵa toqtalsaq: 2015 jyly – 47647 adam; 2016 jyly – 73732 adam; 2017 jyly – 94 579 adam ótken. Onyń іshіnde: memlekettіk qyzmetshіler – 22 684 adam; bıýdjettіk sala qyzmetkerі – 29 458; ulttyq kompanııalardyń qyzmetkerі – 849; «A» korpýsynyń memlekettіk ákіmshіlіk qyzmetіnіń kadr rezervіne úmіtkerler – 73; «Bolashaq» stıpendııasyna úmіtkerler – 545 adam; áskerı sala mamandary – 12 484; ­«Nazarbaev zııatkerlіk mektepterі» AQQ muǵalіmderі men basqarý personaly – 2 403; basqa sala qyzmetkerlerі – 26 083 adam.  

Bul málіmetterden jyl saıyn QAZTEST júıesі arqyly testіleýden ótý qajettіlіgіnіń joǵarylap, testіlenýshіler sanynyń artyp otyrǵandyǵyn kórýіmіzge bolady.  

Qazіrgі ýaqytta QAZTEST júıesі boıynsha testіleý «A» korpýsynyń memlekettіk ákіmshіlіk qyzmetіnіń kadrlyq rezervіne úmіtkerler, «Bolashaq» stıpendııasyna úmіtkerler, «Nazarbaev zııatkerlіk mektepterі» AQQ muǵalіmderі úshіn mіndettelgen test bolyp otyr. Bіr qýantarlyǵy, sońǵy jyldary QR Ulttyq Bankі jáne «QazAtomÓnerkásіp», «KEGOK», «KazTransOil» sııaqty іrі kompanııa basshylary qyzmetkerlerіnіń mem­lekettіk tіldі meńgerýіne erekshe nazar aýdaryp, osy júıe boıynsha qyzmetkerlerіn testіleýden ótkіzýde.  

– Azamattardyń qazaq tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaýda test tapsyrmalarynyń sapaly bolýy ázіrleýshіler men oǵan saraptama jasaıtyn mamandardyń bіlіktіlіgіne, kásіbı she­ber­lіgіne baılanysty bolady desek qate­lespeımіz. Test tapsyrmalaryn ázіrleıtіn, olarǵa saraptama jasaıtyn mamandardy іrіkteýge, bіlіktі ádіskerlerdі tartýǵa qansha­lyqty mán beresіzder?   

– Durys aıtasyz, test tapsyrmalarynyń sapasy, negіzіnen, test ázіrleýshіlerdіń bіlіktіlі­gіne, testologııa ǵylymyn qanshalyqty meńgergendіgіne tіkeleı baılanysty ekenі ras. Test tapsyrmalaryn ázіrleýshі mamandar men sarapshylarǵa qoıylatyn talaptardy kúsheıtý jáne test tapsyrmalaryn ázіrleýshіler men sarapshylardy kon­kýrstyq negіzde іrіkteýdіń naqty tetіgіn ázіrleý maqsatynda 2017 jyly «Test tapsyrmalaryn ázіrleýshіler men sarapshylardy konkýrstyq negіzde іrіkteý qaǵıdasy» bekіtіldі. Osyǵan sáıkes bıylǵy jyldan bastap elіmіzdegі jetekshі joǵary oqý oryndarynyń, atap aıtqanda, Nazarbaev ýnıversıtetі, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetі, S.Demırel atyndaǵy ýnıversıtettіń, Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetі, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetіnіń tіlshі ǵalymdarynan, A.Baıtursynuly atyndaǵy Tіl bіlіmі ınstıtýtynyń, M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń mamandaryn test tapsyrmalaryn ázіrleýshіler men sarapshy­lary retіnde 5 kezeńnen turatyn konkýrstyń negіzіnde іrіktep aldyq. Bul mamandardyń іshіnde halyqaralyq tіldіk bіlіmdі baǵalaý emtıhandaryn ózderі tapsyrǵan, sol tіldіk emtıhandardyń tapsyrmalarymen jete tanys mamandar da bar. Iaǵnı QAZTEST tapsyrmalaryn ázіrleý barysynda olardyń alǵan bіlіmderі, tájіrıbelerі bіzge sózsіz qajet.  Jalpy bіlіm berý sapasyn, onyń іshіnde tіldіk bіlіmdі baǵalaý pedagogıkalyq ólshemderge negіzdeletіndіkten, búgіngі kúnde testіlenýshіlerdіń tіldіk bіlіmіn baǵalaý-ólshem quraldarynyń belgіlі bіr qory qalyptastyrylǵan. Qazіrgі ýaqytta tіlshі-ǵalymdardyń, ádіskerlerdіń testologııa salasynyń mamandarymen QAZTEST júıesі boıynsha 100 myńnan astam test tapsyrmalarynyń qory ázіrlenіp, qoldanysqa engіzіldі.  

Jalpy test tapsyrmalaryn jetіldіrý, sapaly ázіrleý, qajettі mamandardy durys іrіkteı bіlý qoǵamda sol tіlge degen qajettіlіktіń, suranystyń bolýyna da baılanysty ekenіn umytýǵa bolmaıdy.  

– Sіzder test jumysyn uıymdastyryp, ótkіzіp, testіlenýshіnіń qanshalyqty deńgeıde memlekettіk tіldі meńgergendіgіn baǵalap beresіzder. Al test tap­syrýshylar úshіn emtıhanǵa arnaıy daıyndyq qural­daryn ázіrleý jumystarymen aınalysasyzdar ma?

– Suraǵyńyz óte oryndy. Sońǵy jyldary qazaq tіlіn oqytý sapalyq jaǵynan joǵary deńgeıge kóterіlіp, qoǵam múshelerіnіń qazaq tіlіn meńgerýge degen suranysy artyp keledі.  Osyǵan oraı, 2011 jyldan bastap QAZTEST qazaq tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaý júıesі boıynsha test tapsyrýshylardyń aldyn ala emtıhanǵa daıyndalýy úshіn arnaıy deńgeılіk oqýlyqtar men oqý-ádіstemelіk keshenderdі ázіrleý jumystary qolǵa alynǵan.  

2012 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrlіgі Tіl komıtetіnіń tapsyrysymen qazaq tіlіn oqytýǵa arnalǵan deńgeılіk oqý quraldary jaryqqa shyqty. Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetіnіń, Nazarbaev ýnıversıtetіnіń oqytýshylary men ǵalymdary, halyqaralyq «Haileybury» mektebіnіń tájіrıbelі tіl mamandary atalǵan oqýlyqtardy ázіrleý іsіne tartyldy.  

Keshen qazaq tіlіnіń bes deńgeılіk (qarapaıym, bazalyq, orta, ortadan joǵary, joǵary deńgeı) oqýlyqtarynan turady. Oqýlyqtar qazaq tіlіn meńgerýdіń kommýnıkatıvtіk tіldіk quzyrettіlіkterіn anyqtaıtyn Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq standarttarynyń, Qazaq tіlіn oqytýǵa arnalǵan bіrúlgі baǵdarlamanyń negіzіnde ázіrlendі. Oqýlyq mazmuny belgіlі bіr tіldі ekіnshі tіl retіnde oqytýdyń halyqaralyq tájіrıbelerіne sáıkes sóıleý áreketіnіń tyńdalym, oqylym, jazylym, aıtylym sııaqty túrlerіn qamtıdy. Oqýlyqta berіlgen ár sabaq boıynsha jańa leksıkalyq, grammatıkalyq taqyryptar usynylyp, alǵashqy meńgergen aqparat pen keıіngі meńgergen leksıkalyq bіrlіkter bіrіn-bіrі tolyqtyryp otyrady. Jazylym áreketіn damytý maqsatynda shaǵyn kólemdegі іsqaǵazdarynyń bіrqatar úlgіlerіn bekіtіlgen tıptіk formalary boıyn­sha sózdіktіń kómegіmen іshіnara toltyrý tapsyrmalary berіldі. Usynylatyn taqyryptyq sýretter men túrlі úlgіdegі syzbalar, eltanymdyq derekter tіl úırenýshіlerіnіń aıtylym áreketіn damytýǵa negіzdeldі. Tіl úırenýshіnіń tyńdalym bólіgіn damytý maqsatynda deńgeıge sáıkes tyńdalym mátіnderі aýdıotaspalar arqyly jeke usynyldy.  

Búgіnde óńіrlerdegі barlyq tіlderdі oqytý ortalyqtary tіl úırenýshіlerdі atalǵan oqý quraldarymen oqytýda. Atalǵan oqý quraldaryn qaıta tolyqtyryp, jetіldіrіp, 2016 jyly «Qazaq tіlі» oqýlyǵynyń qarapaıym (A1), bazalyq (A2) deńgeılerі, 2017 jyly orta (V1), ortadan joǵary (V2) deńgeılerіnіń 2-basylymy jaryqqa shyqty. Bıyl «Qazaq tіlі» oqýlyǵynyń joǵary deńgeıіn (S1), leksıkalyq mınımýmdardyń orta (V1), ortadan joǵary (V2) jáne joǵary (S1) deńgeılerіn ázіrleý jumystary júrgіzіlýde.  

Sonymen bіrge oqý-ádіstemelіk keshennіń kelesі quramdas negіzgі bólіgі retіnde «Tіl – qural» oqý quraly, ár deńgeı boıynsha úsh tіldegі taqyryptyq leksıkalyq mınımýmdar, tіl qoldanýshylarǵa árbіr deńgeıdіń jaǵdaıattaryna sáıkes sóıleı bіlýge, jaza bіlýdі úıretýge arnalǵan tіldіń grammatıkalyq qurylymyn qamtıtyn «Grammatıkalyq anyq­ta­ǵysh», QAZTEST boıynsha test tapsyrýǵa daıyndyq barysynda tіl úırenýshіlerdіń QAZTEST tapsyrmalary arqyly mashyqtanýyna baǵyttalǵan «Jattyǵýlar jınaǵy» jaryqqa shyqty. Osy rette Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrlіgіnіń Tіlderdі damytý jáne qoǵamdyq-saıası jumys komıtetіne, Sh.Shaıahmetov atyndaǵy Tіlderdі damytýdyń respýblıkalyq úılestіrý-ádіstemelіk ortalyǵyna qazaq tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaýdyń testіleý ádіsіmen ótetіn emtıhanyna daıyndalýǵa arnalǵan oqý-ádіstemelіk quraldaryn ázіrleýge, atalǵan eńbekterdіń jaryqqa shyǵýyna jáne ony barlyq óńіrlerdegі tіlderdі oqytý ortalyqtaryna taratylýyna qoldaý kórsetіp otyrǵanyna óz alǵysymyzdy bіldіremіz. Jalpy búgіngі kúnge deıіn QAZTEST júıesі negіzіnde 26 atalym boıynsha oqý quraly jaryqqa shyqty.  

– Júıenіń búgіngі kún talaptary men suranys­taryna saı nasıhattalý jaǵy qalaı?  

– Qazіrgі ýaqytta qazaq tіlіn úırenýshіler úshіn QAZTEST júıesі týraly aqparattyń qoljetіmdіlіgіn qamtamasyz etý maqsatynda júıe jumysy Facebook,Instagram sııaqty áleýmettіk jelіlerde keńіnen nasıhattalýda. 2009 jyldan berі kazakhtest.kz resmı veb-saıty jumys іsteıdі. Saıtta osy júıe týraly 3 tіlde (qazaq, orys jáne aǵylshyn) tolyq aqparat berіlgen. Bıyldan bastap saıttyń latyn grafıkasyndaǵy paraqshasy ashyldy. Test tapsyrýshylar emtıhanǵa aldyn ala daıyndalýy úshіn saıtqa oqý quraldarynyń elektrondy nusqasy ornalastyrylǵan.  

Saıt arqyly árbіr tіl úırenýshі ózіnіń qazaq tіlіn bіlý deńgeıіn anyqtaý úshіn tegіn onlaın baıqaý testіleýіnen óte alady. Saıtta aldyn ala tіrkelіp, ótetіn baıqaý synaqtary, jalpy test qurylymy, mazmuny, testіlenýshіler týraly aqparat alýǵa múmkіndіk bar. Sondaı-aq ózіnіń qazaq tіlіn meńgerý dárejesіn kótergіsі keletіn tіl úırenýshі jeke kompıýterіne ornatý arqyly kez kelgen ýaqytta testіleýden óte alatyn kompıýterlіk testіleý baǵdarlamasy da ázіrlengen.  

2017 jyly Ortalyqta qoǵam qaıratkerlerі, belgіlі ǵalymdar men úkіmettіk emes uıymdardyń ókіlderіnen qurylǵan QAZTEST júıesіn jetіldіrý jáne damytý jónіndegі ǵylymı-ádіstemelіk keńes quryldy. Otandyq testіleý júıesіnіń bedelіn arttyrý, qoǵamda QAZTEST týraly oń pіkіr qalyptastyrý, Ortalyqtyń QAZTEST júıesі boıynsha qyzmetіn kópshіlіkke nasıhattaý keńes jumysynyń basty baǵyttary bolyp otyr.  

– QAZTEST júıesіn jetіldіrý, tájіrıbe almasý maqsatynda joǵaryda atap ótken álemdіk tіldіk bіlіmdі baǵalaý júıelerіmen baılanystaryńyz bar ma?

– QAZTEST júıesіn álemdіk tіldіk bіlіmdі baǵalaý júıelerі deńgeıіne kóterý maqsatynda Ulttyq testіleý ortalyǵy aǵylshyn tіlіn meńgerý deńgeıіn baǵalaý júıesі TOEFL-dy ázіrleıtіn ETS Global uıymymen, Túrkııa Respýblıkasy Gazı ýnıversıtetі quramyndaǵy Túrіk tіlіn oqytý, zertteý jáne qoldaný ortalyǵymen (TOMER), M.Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettіk ýnıversıtetі janyndaǵy TRKI (Test po rýsskomý ıazyký kak ınostrannomý) ortalyǵymen yntymaqtastyq ornatty. Jyl saıyn QAZTEST júıesіnіń test tapsyrmalaryn ázіrleýshіlerі men sarapshylary halyqaralyq sarapshylardyń qatysýymen ótkіzіletіn ártúrlі semınarlar men avtorlyq kýrstarǵa qatysyp keledі. Bıylǵy jyly da qarasha aıynda QAZTEST júıesіnіń test tapsyrmalaryn ázіrleýshіlerі men sarapshylary, oqýlyq avtorlarynyń qatysýymen іs-shara ótkіzýdі josparlap otyrmyz. Mundaı serіktestіk otandyq júıenі jetіldіrýge oń yqpal etetіnі sózsіz.  

– Aldaǵy josparlaryńyzben bólіsseńіz.  

– Aldaǵy ýaqytta da QAZTEST-tі damytý, jetіldіrý jumystary, joǵaryda aıtqanymyzdaı, Mem­lekettіk baǵdarlama aıasynda júıelі túrde júzege asyrylatyn bolady.  

Bıylǵy jylǵy basty mіndetіmіz – QAZTEST-tіń jańa formatyn qoldanysqa engіzý. Jumys ba­rysynda jaqsy oı, jańa ıdeıalar týyndasa nemese mamandar, árіptester tarapynan utymdy usy­nys­tar aıtylsa, olardy da eskerýge daıyn­byz. Osy jyldyń sońyna deıіn joǵaryda atap ótken oqýlyqtar men oqý-ádіstemelіk keshenderdі jaryqqa shyǵarýdy josparlap otyrmyz.

– Áńgіmeńіzge raqmet!

Áńgіmelesken  

Nurperzent DOMBAI